نوای جنوب:اگرچه زلزله ها، نقش غیرقابل انکاری بر سرنوشت زمین و ساکنین آن در طی میلیون ها سال بازی کرده اند، اما زلزله از آن دست اتفاقات طبیعی است که برای انسان و شاید هر موجود زنده ای وحشتناک باشد. پس از زلزله وحشتناک ۷.۸ ریشتری ترکیه که قربانیان زیادی داشت، شاید این سوال ها برای شما پیش آمده باشد که چرا زلزله اتفاق می افتد؟ چرا بیشتر زلزله‌ ها در شب اتفاق می‌ افتند؟ یا آیا بیشتر زلزله ها در زمستان اتفاق می افتند؟ در اینجا سعی می کنیم به این سوال ها پاسخ دهیم.

زلزله چیست؟

زمین لرزه زمانی اتفاق می افتد که دو بلوک زمین (یا دیواره گسل) به طور ناگهانی در کنار یکدیگر می لغزند. سطحی که در آن می لغزند، گسل یا صفحه گسل نامیده می شود. به نقطه ای زیر سطح زمین که زلزله در آن شروع می شود، هایپوسنتر یا مرکز زلزله، گفته و به مکانی که مستقیماً بالای آن روی سطح زمین قرار دارد، کانون زلزله می گویند.

گاهی اوقات زلزله دارای پیش لرزه است؛ زمین لرزه های کوچکتری که در همان مکان زلزله بزرگتر بعدی اتفاق می افتد. دانشمندان نمی توانند بگویند که زلزله ای، پیش لرزه است تا زمانی که زلزله بزرگتر اتفاق بیفتد. بزرگترین و اصلی ترین زمین لرزه را شوک اصلی می نامند. زلزله های اصلی همیشه پس لرزه هایی دارند که به دنبال آن می آیند. اینها زمین لرزه های کوچک تری هستند که پس از آن در همان محل زلزله اصلی رخ می دهند. بسته به اندازه زلزله اصلی، پس لرزه ها می توانند هفته ها، ماه ها و حتی سال ها پس از زلزله اصلی ادامه داشته باشند.

چرا زلزله اتفاق می افتد؟

زمین دارای چهار لایه اصلی است: هسته داخلی، هسته خارجی، گوشته و پوسته. پوسته، که بالای گوشته قرار دارد؛ پوست نازکی که سطح سیاره ما را تشکیل می دهد.

اما این پوسته، یک تکه نیست و از قطعات زیادی مانند پازلی که سطح زمین را می پوشاند تشکیل شده است. نه تنها این، بلکه این قطعات پازل به آرامی حرکت می کنند، از کنار یکدیگر می لغزند و به یکدیگر برخورد می کنند.

صفحات تکتونیکی پوسته زمین که همیشه به آرامی در حال حرکت هستند. زمین لرزه ها در امتداد مرزهای این صفحات متمرکز می شوند

این قطعات پازل را صفحات تکتونیک می نامیم و لبه های صفحات را مرز صفحه می نامند. مرزهای صفحه از گسل های زیادی تشکیل شده است و بیشتر زمین لرزه ها در سراسر جهان بر روی این گسل ها رخ می دهند. از آنجایی که لبه های صفحات ناهموار هستند، هنگامی که بقیه صفحات به حرکت خود ادامه می دهند، لبه ها به هم گیر می کنند. در نهایت وقتی صفحه به اندازه کافی دور شد، لبه های آن روی یکی از گسل ها باز می شود و زلزله رخ می دهد.

آیا زلزله در زمستان بیشتر اتفاق می افتد؟

چرا در زمستان زلزله بیشتر است؟ آیا با سرد شدن هوا احتمال وقوع زلزله بیشتر می‌شود؟ شاید این سوال، شما هم باشد. در حقیقت چیزی به نام تاثیر آب و هوایی بر زلزله وجود ندارد. از نظر آماری، توزیع تقریباً برابری از زمین لرزه ها در هوای سرد، هوای گرم، هوای بارانی و غیره وجود دارد.

اگرچه تغییرات بسیار زیاد کم فشار مرتبط با سیستم های طوفانی بزرگ، باعث ایجاد دوره های لغزش گسل در پوسته زمین می شود و همچنین ممکن است در ایجاد برخی زمین لرزه های مخرب نقش داشته باشد. با این حال، اعداد کوچک هستند و از نظر آماری معنی دار نیستند.

آیا زلزله بیشتر در شب اتفاق می افتد؟

یکی از این پدیده هایی که نقش تحریک کننده در وقوع زلزله ها دارد اثر جاذبه ی گرانشی بین ماه و خورشید است. نقش جاذبه ماه و خورشید در وقوع زلزله از گذشته تا به حال، مورد علاقه ی همه ی محققین علوم زمین شناسی و توپوگرافی است.

لرزه‌شناسان دریافته‌اند که وقتی ماه به زمین نزدیک‌تر می‌شود و همچنین زمانی که ماه کامل است، تعداد زمین‌لرزه‌ها به طور پیوسته افزایش می‌یابد. دانشمندان همچنین دریافته‌اند که زمین‌لرزه‌های بزرگ زمانی که نزدیکی ماه به زمین با ماه کامل و ماه نو منطبق باشد از نظر تعداد بیشتر رخ می‌دهند.

همچنین نشان داده شده است که بیشتر داده‌های کاتالوگ زلزله‌های جهانی هنگامی که به طور سیستماتیک مورد بررسی قرار می‌گیرند، تغییرات لرزه‌خیزی را با زمان محلی در طول ۲۴ ساعت نشان می‌دهند و مشاهده می‌کنند که وقوع زلزله در طول شب بیشتر از روز است.

تعداد زلزله در طول روز کاهش می یابد و در بعدازظهر به حداقل می رسد (بین ساعت ۱۵ تا ۱۶) و سپس به طور پیوسته تا نیمه شب افزایش می یابد.